Otizm Nedir? Ne Zaman Şüphelenmeli?
1555 görüntüleme
Fatma U.
Uyku Danışmanı - Uzman Psikolog
22 Temmuz 2025 11:06
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), bireyin sosyal iletişimde zorlanmasına ve tekrarlayıcı davranışlar göstermesine neden olan nörogelişimsel bir farklılıktır. Her çocukta belirtiler farklılık gösterebilir; bu yüzden “spektrum” terimi kullanılır.
Otizmin ilk belirtileri genellikle 12-24 ay arasında fark edilmeye başlanır. Bazı çocuklar gelişimsel geriliği doğrudan gösterirken, bazıları ise belirli becerileri kazandıktan sonra gerileme yaşayabilir.
Ebeveynler için dikkat edilmesi gereken başlıca belirtiler şunlardır:
• Göz teması kurmama, ismine tepki vermeme
• Taklit oyunlarına ilgi göstermeme
• Tekrarlayıcı hareketler (el çırpma, sallanma gibi)
• Rutinlerde aşırı ısrarcı olma
• Konuşma gecikmesi ya da tekdüze konuşmalar
• Aşırı duyusal hassasiyetler (ses, doku, ışık gibi)
Her gelişim farklıdır, ancak çocuğunuzun yaşıtlarıyla olan farkları belirginleşiyorsa ya da yukarıdaki belirtiler dikkat çekiyorsa bir uzmana danışmak önemlidir. Özellikle 18. ay kontrolünde göz teması, işaret etme ve sosyal etkileşim becerileri mutlaka değerlendirilmelidir.
Otizm tanısı bir son değil, erken müdahale ile birçok alanda ilerleme sağlanabilir. Gelişimi desteklemek, çocuğun potansiyelini en iyi şekilde ortaya çıkarmak için doğru zamanda harekete geçmek çok kıymetlidir.
!!! Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır, tanı ya da teşhis koyma amacı taşımaz. Gözlemleriniz varsa bir uzmandan destek almanız önemlidir. !!!
Uzm. Psikolog Fatma Uygur
Otizmin ilk belirtileri genellikle 12-24 ay arasında fark edilmeye başlanır. Bazı çocuklar gelişimsel geriliği doğrudan gösterirken, bazıları ise belirli becerileri kazandıktan sonra gerileme yaşayabilir.
Ebeveynler için dikkat edilmesi gereken başlıca belirtiler şunlardır:
• Göz teması kurmama, ismine tepki vermeme
• Taklit oyunlarına ilgi göstermeme
• Tekrarlayıcı hareketler (el çırpma, sallanma gibi)
• Rutinlerde aşırı ısrarcı olma
• Konuşma gecikmesi ya da tekdüze konuşmalar
• Aşırı duyusal hassasiyetler (ses, doku, ışık gibi)
Her gelişim farklıdır, ancak çocuğunuzun yaşıtlarıyla olan farkları belirginleşiyorsa ya da yukarıdaki belirtiler dikkat çekiyorsa bir uzmana danışmak önemlidir. Özellikle 18. ay kontrolünde göz teması, işaret etme ve sosyal etkileşim becerileri mutlaka değerlendirilmelidir.
Otizm tanısı bir son değil, erken müdahale ile birçok alanda ilerleme sağlanabilir. Gelişimi desteklemek, çocuğun potansiyelini en iyi şekilde ortaya çıkarmak için doğru zamanda harekete geçmek çok kıymetlidir.
!!! Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır, tanı ya da teşhis koyma amacı taşımaz. Gözlemleriniz varsa bir uzmandan destek almanız önemlidir. !!!
Uzm. Psikolog Fatma Uygur
K
Kader A. ..
9 Eylül 2025 05:51
Fatma Hanım Merbaha.benim kızım 27 aylık,3 gün sarılıktan (21) mavi ışık aldı.Karnımdayken de doktorumuz bebeğiniz stresli bir bebek gibi diyordu her.Doğdu 2 aylıkken çok güzel bakar,sesler çıkarırdı.Sonrasında çoklu besin alerjisi olduğu ortaya çıktı.Hala da geçmedi.Egzamaları var.Göz temasımız azaldı.Kucağımda hiç bakmazdı neredeyse,sürekli huzursuz ağlayan bir bebek oldu.O ekran,hala açmıyorum bu arada.4 lü cümlelerimiz var,sorular sorar,renkleri,hatta çoğu nesneyi bilir.Bazen ismine ikinci seslenmede bakar bişeylerle uğraşırken,ve biraz inatçıdır yani birşeyi kolay kolay kabul etmez istemeyince ve göz temasımız yine dolu dolu değil.Ve insanlardan çekinir,davranışa bağlı biraz açılır .Benim merak ettiğim ise,bu kadar güzel konuşan,sorular soran,hayali oyun oynayan bir bebek neden dolu dolu göz teması kuramaz?Çekingen bir yapıya sahip olması buna sebep olabilir mi?Otizm açısından risk taşır mı?Şimdiden teşekkür ederim🌸
V
Vahide T.
23 Eylül 2025 15:56
Merhabalar kızım 21 aylık göz teması var isme tepki var ama cümlesi yok kelime olarak baba mama acıyor gibi sınırlı kelimeler var al ver komutları var fakat iki yaşına gircek henüz konuşa mıyor nasıl bir yol izlemeliyiml lütfen yardımcı olur musunuz. Ek olarak pasif bir çocuk değil hareketli ve teması çok sevmiyor
Fatma U.
Uyku Danışmanı - Uzman Psikolog
27 Eylül 2025 06:37
@Kader Akar Merhabalar 🌼 kızınızın gelişim becerileri (konuşma, soru sorma, renkleri bilme, hayali oyun) yaşına göre oldukça ileride ve olumlu yöndedir. Ancak göz teması kurmakta zorlanması, kucağa bakmaması ve insanlardan çekinmesi gibi sosyal etkileşim sorunları dikkat çekicidir. Erken dönemdeki kronik huzursuzluk, kolik, besin alerjisi ve egzama gibi fiziksel rahatsızlıklar, bebeğin dünyaya güvenli bağlanmasını olumsuz etkilemiş olabilir.
Otizm riski açısından bakıldığında, göz teması eksikliği uyarıcı olsa da, aktif konuşma, hayali oyun ve soru sorma becerileri otizm spektrumunda genellikle gözlenmeyen güçlü noktalardır. Bu durum, çekingen bir mizaç, aşırı uyarılmaya hassasiyet veya sosyal kaygı ile daha çok ilişkili olabilir. Kızınızla göz teması kurmaya zorlamayın, bunun yerine oyun sırasında doğal anları yakalayın (örneğin, saklambaç oynarken). Ekran maruziyetini kesinlikle sınırlayın. Onunla yüz yüze ve kısa süreli etkileşimleri artırın. İnsanların olduğu ortamlarda sakin bir köşede kalmasına izin verin ve sosyal baskı yapmayın. Rahatsızlıkları nedeniyle oluşan kaygıyı hafifletmek için bir çocuk psikoloğu veya gelişim uzmanından destek almayı düşünebilirsiniz.
Otizm riski açısından bakıldığında, göz teması eksikliği uyarıcı olsa da, aktif konuşma, hayali oyun ve soru sorma becerileri otizm spektrumunda genellikle gözlenmeyen güçlü noktalardır. Bu durum, çekingen bir mizaç, aşırı uyarılmaya hassasiyet veya sosyal kaygı ile daha çok ilişkili olabilir. Kızınızla göz teması kurmaya zorlamayın, bunun yerine oyun sırasında doğal anları yakalayın (örneğin, saklambaç oynarken). Ekran maruziyetini kesinlikle sınırlayın. Onunla yüz yüze ve kısa süreli etkileşimleri artırın. İnsanların olduğu ortamlarda sakin bir köşede kalmasına izin verin ve sosyal baskı yapmayın. Rahatsızlıkları nedeniyle oluşan kaygıyı hafifletmek için bir çocuk psikoloğu veya gelişim uzmanından destek almayı düşünebilirsiniz.
Fatma U.
Uyku Danışmanı - Uzman Psikolog
27 Eylül 2025 06:39
@Vahide Topcu Merhabalar 🌼 göz teması kurması, ismine tepki vermesi ve komutları anlaması sosyal ve bilişsel gelişimi açısından çok güçlü sinyallerdir. İki yaşına yaklaşırken cümle kuramaması endişe verici olabilir, ancak bu yaşta sadece tek kelimelerle konuşması (mama, açıyor gibi) halen normal kabul edilebilir bir aralıktadır. Hareketli olması ve teması sevmemesi, onun mizaç olarak dokunmaya hassas (duyusal hassasiyet) veya keşfetmeye odaklanmış bir yapıda olduğunu gösteri Kızınızın dil gelişimini desteklemek için kelimeleri tekrarlamayı bırakın. Bunun yerine, onunla kısa ve basit cümlelerle konuşun ve cümle sonlarını vurgulayın ("Top attı."). Teması sevmemesine saygı gösterin; zorla kucaklamak yerine, oturarak veya yan yana oyunlar kurun. Konuşmasını sağlamak için oyunlarda modelleme yapın ve ekran süresini tamamen kaldırın. Eğer iki yaşını doldurduktan sonra hala cümle kurmuyorsa, bir dil ve konuşma terapistine danışmanız faydalı olacaktır.
S
Sifa D.
28 Eylül 2025 20:17
Merhaba @fatma uygur
25. Haftada doğan bir bebeğim var, kronolojik bir yaşında düzeltilmiş 8,5 aylık.
Herhangi bir sağlık sorunu yok gelişimi düzeltilmiş ayıyla uyumlu 🙏🏻
Ancak henüz babıldaması yok, sesler çıkarıyor ara ara ba,da,du gibi ama çok sesli bir bebek değil. Özellikle yeni gördüğü yüzlere ya da bizden daha az sıklıkla gördüğü kişilere(dayısı teyzesi gibi) yaşırı ilgili ve dikkatlerini çekmek için sesler çıkarıyor ama bizimle öyle konuşkan değil.
Göz teması var, sosyal gülmesi var, dikkat çekmek için çığlık atma ses çıkarması vs var ama babıldaması yok işte ne zamana kadar beklenmeli. Bu arada her gün kitap okuyorum,sesleri ve mimikleri abartılı kullanıyorum bazen karşılık da veriyor ama nadir sayılır.
25. Haftada doğan bir bebeğim var, kronolojik bir yaşında düzeltilmiş 8,5 aylık.
Herhangi bir sağlık sorunu yok gelişimi düzeltilmiş ayıyla uyumlu 🙏🏻
Ancak henüz babıldaması yok, sesler çıkarıyor ara ara ba,da,du gibi ama çok sesli bir bebek değil. Özellikle yeni gördüğü yüzlere ya da bizden daha az sıklıkla gördüğü kişilere(dayısı teyzesi gibi) yaşırı ilgili ve dikkatlerini çekmek için sesler çıkarıyor ama bizimle öyle konuşkan değil.
Göz teması var, sosyal gülmesi var, dikkat çekmek için çığlık atma ses çıkarması vs var ama babıldaması yok işte ne zamana kadar beklenmeli. Bu arada her gün kitap okuyorum,sesleri ve mimikleri abartılı kullanıyorum bazen karşılık da veriyor ama nadir sayılır.
E
Elif B.
31 Ekim 2025 07:46
@Sifa D. Merhaba babıldamalaeı başladımı acaba bebeğinizin
S
Sifa D.
31 Ekim 2025 07:52
@Elif Bozkurt evet başladı çok şükür tam 9 ay 1 günlükken başladı iki üç gün sonra kesildi sonra birkaç gün sonra tekrar başladı 🙏🏻🤗 Darısı tüm bekleyenlere❤️
E
Elif B.
31 Ekim 2025 07:54
Benim bebeğim de 9 ay 4 günlük şuan ama hala başlamadı bazen çığlık benzeri sesler çıkarıyor ağzı kapalıyken hıı sesini çıkarıyor sizin beneğinizin başlama evresi nasıl oldu
S
Sifa D.
31 Ekim 2025 19:28
@Elif Bozkurt aslında hiç beklenmedik anda oldu sabah ağzını böyle kapatıp açmaya başladı, dudaklarını birbirine vurur gibi ama sessiz şekilde sonra da ba ba ba demeye başladı. İlk iki gün biraz yaptı sonra yine kesildi çok endişelendim hatta dil konuşma terapistinden randevu almıştım sonra tekrar başladı hala böyle sürekli yapmıyor özellikle kendi kendine kaldığında çok yapıyor. Belki siz sürekli yapıyorsanız baskı hissediyor olabilir isterseniz biraz izleme moduna alın kendinizi biraz öyle bekleyin. Mesela kızım benim yanımda çok yapmıyor babasının yanında daha çok 😅 ben çok konuşuyorum diye sanırım. sağlıkla afiyetle büyütmeniz dileğiyle🙏🏻
Gülcan A.
9 Kasım 2025 20:42
#Merve Kılıç , Merve hanım merhaba, oğlum 15 aylık. Kelime sayısı çok az. Net bir şekilde baba mama al diyor ama ver gel dede gibi kelimeleri çok çok nadir söylüyor ve defalarca kez rol model olursak ancak söylüyor. Anne demiyor henüz.suya da nadiren tu diyor. Ama her şeyi ıh ıh diye işaret ederek anlatmaya çalışıyor . Benden mama yemek mı isteyecek beni alıp mutfağa buzdolabına kadar götürüyor. Ama mama demiyor. Babayı çok erken söyledi 7 aylıkken net şekilde baba diyebiliyordu ama ilerleyemedik. Ekran sıfır.ama çok hareketli bir çocuk.kitap okumama pek izin vermiyor. Genelde kitabı elimden alıyor kendisi bir şey soruyor.eskiden ne bu derdi şimdi onu da demiyor ıh ıh diyip işaret edip spruyor. Açıkçası çok kaygılıyım. Pek çok şeyi doğru yapmama rağmen dilde geride kalmış olması beni düşündürüyor. Otizm olabilir mi ? Endişelenmeli miyiz ? İsme tepki var. Gülümseme alkış bay bay gel gel gibi ifadeler de var. Söylediğimiz şeyleride anlıyor
Gülcan A.
9 Kasım 2025 20:55
@Merve Kılıç
M
Melike g.
10 Kasım 2025 09:55
Merhabalar bebeğim isme tepkiai göz teması babıldama falan var bay bay hala yapmıyor arada yapar bir de heycanlanınca ve sevinince kanat çırpar çok endişeleniyorıö
Merve K.
Dil ve Konuşma Terapisti
10 Kasım 2025 16:15
@Gülcan Akay Gülcan hanım merhaba. Düzenli olarak, farklı ortamlarda, farklı zamanlarda kullandığı sözcük sayısının 12-15 ayda 3-10 olmasını bekliyoruz. Sözcüklerle ifade etmesini beklesek de daha yeni yeni sözcük edinmeye başladığı için 18 aya kadar eliyle işaret etmesini normal kabul edebiliriz. Bu noktada şunları yapabilirsiniz:
- Söylemesini, edinmesini istediğiniz kelimeyi farklı ortamlarda, farklı zamanlarda, farklı cümlelerin içerisinde kullanın ve çocuğunuzun bol bol duymasını sağlayın. Ne kadar fazla duyarsa o kadar hızlı öğrenecek ve sözcüğü kendisi de söyleyecektir.
- Çocuğunuza bir sözcüğü söylemesi için ısrar etmeyin, baskı kurmayın. ‘Hadi sen de söyle, bak ben söyledim, sen de tekrar et’ gibi söylemlerden kaçının.
- İstediği şeyi eliyle işaret ettiğinde sesli şekilde ‘su, su ver, anne su, şıp şıp, su, lıkır lıkır, iç’ gibi şeyler söyleyin.
- Göz teması ve bakışması, sosyal gülümsemeleri, komut alması ve söylediğiniz şeyi yerine getirmesi gibi beceriler sergiliyorsa bu noktada Otizm değil Gecikmiş Dil Konuşma durumunu düşünmek daha olası. Bu noktada bir Dil ve Konuşma Terapisti ile görüşmeniz, dil gelişimini nasıl destekleyeceğinizi öğrenmeniz faydalı olabilir fakat dediğim gibi, şu an için geriliği düşündüren bir durum görmedim. Detaylı bilgi ve danışmanlık için Instagram üzerinden bana ulaşabilirsiniz. ✨
https://www.instagram.com/p/DQwSGVSDHQ2/?igsh=MTFhdGlzZjRrNmk3Yw==
- Söylemesini, edinmesini istediğiniz kelimeyi farklı ortamlarda, farklı zamanlarda, farklı cümlelerin içerisinde kullanın ve çocuğunuzun bol bol duymasını sağlayın. Ne kadar fazla duyarsa o kadar hızlı öğrenecek ve sözcüğü kendisi de söyleyecektir.
- Çocuğunuza bir sözcüğü söylemesi için ısrar etmeyin, baskı kurmayın. ‘Hadi sen de söyle, bak ben söyledim, sen de tekrar et’ gibi söylemlerden kaçının.
- İstediği şeyi eliyle işaret ettiğinde sesli şekilde ‘su, su ver, anne su, şıp şıp, su, lıkır lıkır, iç’ gibi şeyler söyleyin.
- Göz teması ve bakışması, sosyal gülümsemeleri, komut alması ve söylediğiniz şeyi yerine getirmesi gibi beceriler sergiliyorsa bu noktada Otizm değil Gecikmiş Dil Konuşma durumunu düşünmek daha olası. Bu noktada bir Dil ve Konuşma Terapisti ile görüşmeniz, dil gelişimini nasıl destekleyeceğinizi öğrenmeniz faydalı olabilir fakat dediğim gibi, şu an için geriliği düşündüren bir durum görmedim. Detaylı bilgi ve danışmanlık için Instagram üzerinden bana ulaşabilirsiniz. ✨
https://www.instagram.com/p/DQwSGVSDHQ2/?igsh=MTFhdGlzZjRrNmk3Yw==
Gülcan A.
10 Kasım 2025 18:10
@Merve Kılıç teşekkür ederim Merve hanım
M
Melike g.
10 Kasım 2025 18:59
Merve hanım bebnim sorumu da cevaplar mısınız ? @Merve Kılıç
Merve K.
Dil ve Konuşma Terapisti
10 Kasım 2025 19:06
@Melike g Melike hanım merhaba. Çocuğunuzun ayını/yaşını paylaşmamışsınız ama şöyle bilgi vereyim:
- 6-9 ay döneminde aynı heceleri tekrarlayarak babıldıyorsa (bababa, mememe)
- 9-12 ayda farklı heceleri birbirine ekleyerek babıldıyorsa (badaga, medebe)
- Sizinle bakışıyor, sizi gözüyle takip ediyorsa
- 12 ve öncesinde ismine tepki veriyorsa
gelişimi tipikle uyumlu denebilir.
Heyecanlanınca yaptığı hareketler duygusal veya motor açıdan değerlendirilebilir fakat bunlar benim meslek tanımımda bulunmamaktadır yani dil konuşma terapisi alanının dışında kalmaktadır bu nedenle benim yanıtlamam uygun olmayacaktır. ✨
Hangi durumlarda bir Dil ve Konuşma Terapisti’ne başvurmanız gerektiğini aşağıya eklediğim içerimden öğrenebilirsiniz. 🌸
https://www.instagram.com/p/DQwSGVSDHQ2/?igsh=MTFhdGlzZjRrNmk3Yw==
- 6-9 ay döneminde aynı heceleri tekrarlayarak babıldıyorsa (bababa, mememe)
- 9-12 ayda farklı heceleri birbirine ekleyerek babıldıyorsa (badaga, medebe)
- Sizinle bakışıyor, sizi gözüyle takip ediyorsa
- 12 ve öncesinde ismine tepki veriyorsa
gelişimi tipikle uyumlu denebilir.
Heyecanlanınca yaptığı hareketler duygusal veya motor açıdan değerlendirilebilir fakat bunlar benim meslek tanımımda bulunmamaktadır yani dil konuşma terapisi alanının dışında kalmaktadır bu nedenle benim yanıtlamam uygun olmayacaktır. ✨
Hangi durumlarda bir Dil ve Konuşma Terapisti’ne başvurmanız gerektiğini aşağıya eklediğim içerimden öğrenebilirsiniz. 🌸
https://www.instagram.com/p/DQwSGVSDHQ2/?igsh=MTFhdGlzZjRrNmk3Yw==
Sohbete katılmak için Babysfer mobil uygulamasını kullanın.
Konulara yorum yapmak, yeni başlıklar açmak ve diğer ebeveynlerle etkileşime geçmek için mobil uygulamamızı indirin.
